MỘT SỐ BÀ HẬU CÓ GIA THẾ KHỦNG TRONG LỊCH SỬ
Note: Lê Thị Phất Ngân là nhân vật dã sử.
1. Dương vương hậu: Vương hậu Dương thị, tên dã sử là Dương Thị Như Ngọc – con gái Dương Diên Nghệ, chánh thất Ngô Vương Quyền. Bà có chồng, anh/em và 2 con đều làm Vương.
2. Lý Thiên Hinh: Bà là nguyên phối của Trần Thái Tông, hoàng đế cuối cùng của triều Lý. Bà và chồng cũ Trần Thái Tông là cặp đôi làm hoàng đế duy nhất trong lịch sử.
3. Lý Oanh: Hiển Từ Thuận Thiên Hoàng Hậu là vợ kế của Trần Thái Tông, công chúa nhà Lý. Bà có cha, em gái, chồng và con đều làm hoàng đế.
4. Trần Thị Thiều: Nguyên Thánh Thiên Cảm Hoàng hậu là chính thất của Trần Thánh Tông. Bà là con gái An Sinh Vương, em Hưng Ninh Vương & Hưng Đạo Vương, mẹ Trần Nhân Tông. Đây là lần đầu tiên dòng trưởng & dòng thứ của triều Trần kết nối với nhau bằng hôn nhân.
5. Khâm Từ Bảo Thánh hoàng hậu: Bà là chính thất của Trần Nhân Tông, con gái Hưng Đạo Vương, con dâu của cô ruột, mẹ ông hoàng ăn chơi sợ xăm trổ Trần Anh Tông. Bà nổi tiếng với chuyện chắn hổ cho chồng & hay giúp đỡ nhân dân. Trong tín ngưỡng thờ Mẫu, bà là Đệ nhất Vương cô – Quyên Thanh Công Chúa (Đệ nhị Vương cô là phu nhân tướng Phạm Ngũ Lão).
6. Bảo Từ Thuận Thánh Hoàng hậu: Bà là vợ Trần Anh Tông, con gái Hưng Nhượng Vương Trần Quốc Tảng, cháu nội Hưng Đạo Vương. Ban đầu, chị bà là Văn Đức phu nhân của Anh Tông nhưng không rõ lý do gì mà bị phế. Sau đó (1293), bà được sách phong phu nhân thay chị. Năm 1309, bà được sách lập làm hoàng hậu. Do con trai của bà mất sớm, thứ xuất là Minh Tông lên ngôi. Bà là người cuối cùng của dòng An Sinh Vương kết hôn với dòng Thái Tông.
7. Hiến Từ Tuyên Thánh Hoàng hậu: Bà là vợ và em họ Trần Minh Tông, con gái Huệ Vũ Vương Trần Quốc Chuẩn, cháu nội Trần Nhân Tông. Bà là mẹ Trần Dụ Tông, đích mẫu của Hiến Tông; Nghệ Tông & Duệ Tông. Thời trẻ, cha bà bị chồng giết oan. Về già, bà bị Dương Nhật Lễ giết.
8. Huy Từ Nghi Thánh hoàng hậu: Vợ Trần Dụ Tông, con gái thứ tư của Bình chương Huệ Túc vương Trần Đại Niên, được gọi là Ý Từ công chúa. Sau khi Trần Hiến Tông băng hà, Thượng hoàng Trần Minh Tông lập con thứ 10 là Hạo (5 tuổi) lên ngôi, tức Trần Dụ Tông. Đến năm Kỷ Sửu (1349), mùa đông, tháng 10, vua Dụ Tông sách phong bà làm Nghi Thánh Hoàng hậu. Năm Đại Trị năm thứ 3 (1360, Canh Tý), tháng 2, cha bà Huệ Túc công Trần Đại Niên được phục lại tước Vương. Năm này Đại Niên mất, thọ mới 55 tuổi. Năm năm thứ 12 (1369, Kỷ Dậu), Trần Dụ Tông chết. Theo ý của Hiến Từ Thái hậu, bà cho đón Trần Nhật Lễ, con trai của Chương Túc vương Trần Nguyên Dục lên nối ngôi. Nghi Thánh Hoàng hậu được tôn làm Huy Từ Tá Thánh Hoàng. Đến đây không thấy chép gì về bà nữa.
8. Quang Loan Hoàng Hậu: Bà là con gái Trần Nghệ Tông, cháu nội Trần Minh Tông, con dâu Trần Duệ Tông, vợ Trần Phế Đế. Sau khi chồng kiêm em họ bị cha bức tử, bà bị giáng xuống làm công chúa. Sau, tái giá với em họ Trần Nguyên Hãng (anh/em của người tình bà).
9. Hồ Thánh Ngâu: Khâm Thánh hoàng hậu là vợ Trần Thuận Tông, mẹ hoàng đế cuối cùng triều Trần, con gái Hồ Quý Ly. Không rõ số phận của bà sau khi cha bà lên ngôi.
10. Thái Từ hoàng hậu: Bà là vợ Hồ Quý Ly, mẹ Hồ Hán Thương, con gái Trần Minh Tông.
11. Trịnh Thị Ngọc Trinh: Vợ Lê Kính Tông, con Trịnh Tùng. Năm 1619, Kính Tông mưu giết Trịnh Tùng nhưng không thành. Khi đó, Kính Tông khóc lóc nói với bà rằng: Ta còn mặt mũi nào mà gặp vương phụ nữa, rồi vua thắt cổ chết. Lúc đó, có người khuyên chúa Trịnh lập Cường Quận công Lê Trụ, tư cách là con của Bản quốc công Lê Bách, là cháu đích tôn của vua Lê Anh Tông. Nhưng bà khóc lóc với cha rằng: Tiên quân có tội, chứ đứa con có tội gì? Sao lại bỏ con của con mà đi tìm người khác. Nếu phụ vương lập nó, thì đến muôn đời sau kẻ làm vua vẫn là con cháu của phụ vương vậy. Vì thế, Chúa mới lập Duy Kỳ lên ngôi. Hoàng tử Duy Kỳ lên ngôi ở điện Cần Chính, tôn bà làm Đoan Từ hoàng thái hậu.
12. Trịnh Thị Ngọc Trúc: Vợ và chị em họ của Lê Thần Tông, con gái Trịnh Tráng & bà Nguyễn Thị Ngọc Tú. Sau khi bị ép tái giá với Thần Tông, bà cùng con gái đi tu với pháp danh Diệu Viên. Bà là tác giả của cuốn tự điển Hán Nôm cổ Chỉ nam ngọc âm giải nghĩa.
13. Huy Cung Từ Thận Ôn Thục Thuận Trang Hiếu Văn Hoàng Hậu: Bà Mạc Thị Giai, còn gọi là Nguyễn Thị Giai được triều Nguyễn truy phong hoàng hậu. Bà có cụ nội là Mạc Thái Tổ, ông nội là Mạc Thái Tông, cha là nhiếp chính Khiêm Vương Mạc Kính Điển, bố chồng là Đoan Quốc Công – Thái Tổ Gia Dụ Hoàng Đế, chồng là Thụy Quận Công – Hy Tông Hiếu Văn Hoàng Đế, con trai là Nhân Quận Công – Thần Tông Hiếu Chiêu Hoàng Đế, con rể là Quốc Vương Chân Lạp và Quốc Vương Chiêm Thành.
Nguồn:
54 vị hoàng hậu Việt Nam, Đặng Việt Thủy, Đặng Thành Trung, Nxb Quân đội nhân dân, 2009
