Quận Trà phu nhân, sử gọi là Trần Thị (không rõ tên), người xã Khu Trường, vợ của Trương Trà (tức Trà quận công).
Trương Trà là một trong những cận thần thân tín theo chúa Nguyễn Hoàng vào nam từ những ngày đầu. Trà làm quan đến chức phó tướng, tước quận công.
Năm 1571, thấy thế lực của chúa Nguyễn Hoàng ở trong nam ngày một mạnh ra mặt chống đối, chúa Trịnh bèn sai tham đốc Mỹ Lương (tức Quận Mỹ), thự vệ Văn Lan và Nghĩa Sơn mưu đánh úp Nguyễn Hoàng ở dinh Vũ Xương.
Quận Mỹ sai Văn Lan và Nghĩa Sơn đem quân phục ở huyện Minh Linh rồi tự mình dẫn quân lẻn theo đường núi đến chỗ Cầu Ngói ở Hải Lăng mai phục, định ngày giáp đánh.
Chúa Nguyễn Hoàng dò biết được tin ấy liền sai Trương Trà đến xã Hương Da đánh quân Nghĩa Sơn, Văn Lan. Còn chúa nhân đêm tối tự dẫn quân tới Cầu Ngói, phóng hỏa đốt doanh trại quân Mỹ Lương. Bị đánh bất ngờ, ba quân tan vỡ quận Mỹ một mình chạy trốn vào rừng, chúa Nguyễn đuổi kịp chém chết ngay.
Trong khi đó quận Trà đem quân đến xã Phúc Bố đụng độ với Văn Lan, Nghĩa Sơn. Trong lúc giằng co chưa phân thắng bại thì quận Trà bị Nghĩa Sơn bắn trúng, chết tại trận.
Quân lính trở về báo tin cho Trần Thị, giận địch giết chồng, bà liền mặc áo giống như đàn ông, đầu đội nón chóp, tay cầm giáo dài, cưỡi voi xông ra trước trận đốc thúc binh lính đánh gấp để trả thù chồng. Nghĩa Sơn chống không nổi, chạy không kịp thoát bị bắn chết, thây chất bên đường. Văn Lan trông thấy tức giận, thúc quân cung nỏ xáp đánh để trả thù. Giữa lúc hỗn chiến thì thình lình có tiếng hò rèo, chiêng trống vang lừng, chúa Nguyễn lấy được đầu quận Mỹ liền dẫn quân đến tiếp ứng.
Văn Lan lượng sức không địch nổi, vội bỏ quân chạy tìm đường về Tây Kinh (Thọ Xuân, Thanh Hóa).
Chúa đem quân về, liền mở tiệc mừng, khao thưởng ba quân, khi xét công tưởng thưởng chúa hết mực khen ngợi Trần Thị, ban hiệu là quận phu nhân, lại cấp bổng lộc lụa là ân sủng rất hậu. Rồi lệnh an táng linh cữu Trà quận công chu đáo.
Đến thời vua Gia Long, xét công trạng liệt vợ chồng quận Trà vào hạng nhì Khai quốc công thần, cho một người trong dòng dõi được hưởng tập ấm làm thứ đội trưởng, coi việc hương hỏa cho phu nhân. Cấp thêm 6 mẫu tự điền, và 3 người coi mả.
